Kaçan Harf-i Med’den sonra Sebeb-i Med Sükûn-i Ârız vâki’ olsa Medd-i Ârız olur. Sükûn-i Ârız neye derler? Vakfen sabit, vaslen sâkıt olan sükûna derler.
Medd-i Ârızın meddi caizdir, muhtelefun fîh olduğu için Ve amma bunun mertebesi oldur ki, kaçen âhiri (Son harfin harekesi) meftuh olsa üç vecih caiz olur. Tûl, Tevassut, Kasr. Ve eğer meksûr olsa dört vecih câiz olur; Tûl, Tevassut, Kasr, bir de Ravm. Ve eğer mazmûm olsa yedi vecih câiz olur; Tûl, Tevassut, Kasr, Tûl ile işmâm, Tevassut ile işmâm, Kasr ile işmâm bir de Ravm. Ve dahi Ravm neye derler? Gizli avaz ile harekeyi talep etmeye derler. Tarifi. Ravm: Hafif bir sesle harekeyi belirtmektir. Ve dahi İşmâm neye derler? Sükûndan sonra dudakları yummağa denir. Tarifi İşmam: Sükûndan sonra dudakları ileri yummaktır.
Özet
Harf-i Med’den sonra, Sebeb-i Med Sükûn-i Ârız olursa; Medd-i Ârız olur.
يَعْلَمُونْ (يَعْلَمُونَ)
Harf-i Med’den Mîm’i çeken Vâv, Sebeb-i Med’den Nûn’un Sükûn-u Ârızı gelmiş Medd-i Ârız olur, Son harf olan Nûn’un harekesi fetha olduğu için, 3 vecih câiz olur;
Tûl, Tevassut, Kasr
يَوْمِ الدِّينْ (يَوْمِ الدِّينِ)
Harf- Med’den Dâl’ı çeken Yâ, Sebeb-i Med’den Nûn’un Sükûn-u Ârızı gelmiş Medd-i Ârız olur, Son harf olan Nûn’un harekesi kesra olduğu için, 4 vecih câiz olur;
Tûl, Tevassut, Kasr, Kasr ile Ravm
نَسْتَعِينْ (نَسْتَعِينُ)
Harf-i Med’den Ayyn’ı çeken Yâ, Sebeb-i Med’den Nûn’un Sükûn-u Ârızı gelmiş Medd-i Ârız olur, Son harf olan Nûn’un harekesi ötre olduğu için, 7 vecih câiz olur; Tûl, Tevassut, Kasr, Tûl le İşmâm, Tevassut ile İşmâm, Kasr ile İşmâm, Kasr ile Ravm.
